Soya Fasulyesi
|
Baklagiller
|
|
Türkçe Adı
|
Soya Fasulyesi | |
|
Diğer Adı
|
–
|
|
|
Latince Adı
|
Glycine max | |
|
Sinonim Adı
|
Dolichos soja L.,Glycine gracilis Skvortzov, Glycine hispida | |
|
İngilizce Adı
|
soybean |
|
Alem
|
Plantae (Bitkiler)
|
|
Bölüm
|
Kapalı Tohumlu
|
|
Sınıf
|
Çift Çenekli
|
|
Takım
|
Fabales
|
|
Familya
|
Fabaceae
|
|
Cins
|
Glycine
|
|
Tür
|
Glycine max L.
|
Soya Fasulyesi Çin ve Japonya’da geniş ölçüde ziraati yapılan bir bitki.
Bitkisel Özellikleri
Soya, kazık köklü bit bitkidir. Kuvvetli bir saçak kök sistemi mevcuttur. Kökleri genellikle 60-70 cm olmakla birlikte 2 metre olanları da görülmüştür. Bitki boyu 60-150 cm arasında değişir. Sapı 10-15 boğumdan oluşur. Soya yaprakları üç yaprakçıktan oluşur. 3,5 cm uzuklukta ve 1 cm kalınlıkta baklalara sahiptir. Bir soya bitkisi genellikle 35-40 baklaya sahipken seyrek ekimlerde bu sayı 200’ün bile üstüne çıkabilmektedir. Tohumlarının (tanelerinin) rengi yeşilin değişik tonlarından siyah, sarı ya da kahverengine varabilen alacalı renkte olabilir.
Soya, %18-24 oranında yağ ve %35-45 oranında protein içerir. %30 karbonhidrat ve %5 oranında mineral, çok sayıda vitamin ve değerli aminoasitler içerir.
Soya bitkisi, farklı iklim bölgelerine uyumludur. Dünyanın pek çok yerince başarıyla yetişmektedir. Yine de en iyi verim Mayıs-Eylül ayları arasında sıcaklığın 25°C olduğu iklimlerde alınır. 18°C’nin altındaki ve 40°C’nin üstündeki sıcaklıklar soyanın gelişimini olumsuz yönde etkileyebilir.
Soya, çok kumlu topraklar hariç, değişik toprak türlerinde yetişebilir.
Tarihçesi
oya fasulyesi 5000 yıl önce Doğu Asya ovalarında keşfedilmiş olup genetik orijin merkezi Çin ve Mançurya’dır. 11 ve 17. yüzyıllar arasında Doğu Çin’de yetiştirilmeye başlanan soya bitkisi zamanla Japonya, Vietnam, Filipinler, Tayland, Malezya, Nepal ve Hindistan’a yayılmıştır.
17. yüzyılın başında Avrupa’ya getirilmişse de verimli olarak yetiştirilememiştir. 1804’te ABD sınırlarında yetiştirilmeye başlanmıştır. 1919-1924 yılları arasında ABD’de 8 eyalette birden soya ekimi yapılmış ve zamanla 26 eyalete yayılmıştır. Günümüzde de soya tarımı en çok ABD’de gelişmiştir.
Soyanın Türkiye’ye gelişi ise 1930’larda gerçekleşmiştir. 1982 yılında ise Bakanlar Kurulu kararı ile üreticiye teminat verilmeye başlanmıştır. Adana ve Osmaniye illeri Türkiye’deki soya üretiminin %80-85’ini karşılamaktadır.
|
Kaynak
|
wikipedia
|
